Wat mogen we verwachten van COP-28?
28/11/2023
Binnenkort gaat de 28ste klimaatconferentie (COP28) door in Dubai, in het kader van het klimaatverdrag van de UNFCCC (United Nations Framework Convention on Climate Change). Naar aanleiding daarvan, interviewden we Annelies De Coninck (The Shift) en Joerdi Roels (QUESS) voor een vooruitblik.
We zitten nu halverwege de doelstellingen voor 2030 die werden opgenomen in het klimaatakkoord van Parijs in 2015. Op alle vlakken worden we geconfronteerd met de uitdagingen van klimaatverandering; hete, grotendeels droge zomers, met zeer geconcentreerde regenval met overstromingen tot gevolg. Eén van de effecten die we ook hier in België maar al te goed voelen. Als we niet onder die 1,5°C opwarming blijven, versnelt die vicieuze cirkel alleen maar. De prognoses van de klimaattop in 2015 gingen uit van 3,5°C. We vroegen onze experts wat we mogen verwachten van COP28.
Annelies: De voorbije maanden en dagen is het duidelijk geworden dat we niet op het juiste spoor zitten om de afspraken die tijdens de COP in Parijs 8 jaar geleden gemaakt zijn, na te te leven. In plaats van maximaal 1,5°C opwarming blijkt uit de laatste rapporten van de Global Stock Take (GST) dat we met de huidige maatregelen op minstens 2,5°C zullen eindigen. Dat is problematisch omdat elke 0,1° verschil de gevolgen van de klimaatverandering exponentieel verergert. Ik zie deze COP als het moment van de waarheid om finaal afscheid te nemen van een globale economie die voornamelijk door fossiele brandstoffen aangedreven wordt. Het uitfaseren ervan is één van de belangrijkste doelen van de COP-onderhandelaars voor de Europese Unie en ook een groot aantal bedrijven hebben campagnes opgezet om de verschillende landen hiervan te overtuigen. Binnen de Belgian Alliance for Climate Action zien we ook verschillende bedrijven die deze campagne actief ondersteunen. De schaal waarop we hernieuwbare energie en andere klimaatneutrale technologieën moeten versnellen is enorm om de doelen van Parijs nog te behalen.
Joerdi: Ik beschik niet over een glazen bol, maar ik verwacht wel dat het een wake-up call zal zijn. De tussentijdse resultaten van de GST gaan hopelijk wat ogen doen openvallen en het ondernemen van acties versnellen, of de schaal ervan vergroten. Vanuit een zuiver technologisch standpunt zijn er genoeg mogelijkheden – denk maar aan CO2-captatie en het inzetten op groene waterstof -, maar het is nu nog een kwestie om die technologie te implementeren en de juiste doelen te stellen.
Annelies: Ja en neen. Het doel van COP is om gemeenschappelijke doelen voorop te stellen waar dan elk land een praktische invulling aan kan geven. Het is een globaal probleem – we’re in this together. Het klinkt als een cliché, maar er is geen alternatief. We moeten op zoek gaan naar oplossingen waar iedereen aan meewerkt. Natuurlijk is er de noodzaak om bepaalde regels op nationaal niveau te nuanceren, maar de uiteindelijke doelen moeten op grotere schaal gedefinieerd worden. Iedereen moet zijn steentje bijdragen gezien het ongeziene tempo waarop we onze wereldeconomie moeten omschakelen.. Er zijn de voorbije 8 jaar al zeer veel goede maatregelen getroffen en nieuwe technologieën en maatregelen uitgerold. We zien dan ook de curve van CO2-uitstoot in België dalen, maar het blijft een relatief vlakke curve. Onze uitstoot daalt ook minder snel dan de meeste van onze buurlanden. Meer, en vooral snellere, acties en maatregelen zijn dus nodig.
Joerdi: Het is ook een kwestie van prioriteiten stellen – als we terugblikken op de voorbije 3 jaar hebben we een globale pandemie achter de kiezen, van de ene dag op de andere moesten we onze manier van werken volledig aanpassen. Daarnaast zijn er ook een aantal geopolitieke conflicten waarvan we de impact niet mogen onderschatten. Kijk maar naar wat een exportstop van microchips voor gevolgen had op de automotive markt.
Joerdi: Die gaan de landen ieder voor zich moeten bepalen, veel daarvan hangt af van het nationaal en regionaal wetgevend kader. Dat neemt niet weg dat we daarin een voorsprong kunnen nemen – hoewel België voornamelijk een KMO-land is, kan ieder bedrijf haar steentje bijdragen. Denk maar aan de elektrificatie van het wagenpark.
Annelies: We zien meer en meer bedrijven die de klimaatimpact op lange termijn in hun bedrijfsvoering opnemen. Dit zijn bedrijven die nu investeren en daardoor op lange termijn een competitief voordeel zien. . Investeerders en raden van bestuur vragen ook meer en meer aan bedrijven om daarin hun verantwoordelijkheid op te nemen en de lange termijn risico’s en ook opportuniteiten die de klimaatverandering met zich meebrengt mee te nemen in de bedrijfsvoering..
Zelf aan de slag met de Net Zero Guidelines? Je vindt de richtlijn IWA42:2022 gratis in de e-shop van NBN. Zo kan jouw organisatie ook bijdragen aan de mondiale inspanningen om de opwarming van de aarde terug te dringen tot 1,5°C.
Annelies: Laat me het zo stellen: de technologie is er grotendeels – windenergie, zonne-energie, warmtepompen,… Er zijn genoeg mogelijkheden. De productie en installatie van die groene energiebronnen moet wel nog een tandje bijsteken voor we er zijn. Ook het kostenplaatje zal alleen maar verder dalen waardoor de implementatie ook sneller zal volgen. Wat betreft het kostenplaatje heeft de Nationale Bank van België trouwens berekend dat de transitie naar een klimaatneutrale economie macro-economisch haalbaar is voor België.
Joerdi: Het is ook een kwestie van keuzes maken, waarbij we ons denken moeten verplaatsen naar de lange termijn. Voor we op een oplossing springen, moeten we de gevolgen daarvan ten minste in kaart te brengen. Het nadeel is dat die effecten pas na de implementatie effectief gemeten worden, en de regelgeving achterop hinkt. We moeten daarbij vooral preventief durven handelen – voorkomen is nog altijd beter dan genezen.
Annelies: We moeten als land de ambitie hebben om dit als een minimumdoelstelling te beschouwen. We mogen daarbij de realiteit niet uit het oog verliezen – voor sommige productiebedrijven is de uitstoot van CO2 zeer moeilijk snel te verminderen. Terwijl voor deze eerder uitzonderlijke situaties volop geïnvesteerd wordt in nieuwe oplossingen, is het voor de grote meerderheid van bedrijven vooral een kwestie van het versneld implementeren van wat al bestaat.
Joerdi: Ook in de wereld van normen zien we die toenemende aandacht voor het klimaat; in de meeste managementsysteemstandaarden (ISO 9001, ISO 14001, ISO 45001,…) werd de geharmoniseerde structuur in september 2023 herzien en bekrachtigd. Daarin worden nu expliciet accenten met betrekking tot het klimaat opgenomen. Meer specifiek gaat het om de gevolgen van klimaatverandering in kaart te brengen voor de organisatie, en dat stakeholders bepaalde verwachtingen en zelfs eisen kunnen hebben met betrekking tot klimaatverandering.
Annelies: De oprichting van het Loss and Damage Fund op COP-27 is daar een mooi voorbeeld van. Met dat fonds worden landen die de grootste impact van klimaatverandering ondervinden financieel ondersteund om maatregelen te treffen. Dat geeft ook hen de middelen om hun steentje bij te dragen.
Joerdi: Het zijn voornamelijk de G20-landen die de grootste impact hebben op uitstoot. Zo heeft bijvoorbeeld het Afrikaans continent minder bijgedragen aan de uitstoot van broeikasgassen, maar ondervinden zij een veel grotere impact van klimaatverandering. Uiteraard is dat geen oplossing op lange termijn – het moet bij de bron aangepakt worden, en daarvoor vormt COP-28 een mooie basis in de vorm van een overlegplatform.
