Normen als brug tussen onderwijs en maatschappij
Laatst bijgewerkt:
26/4/2025
Bram Rotthier is opleidingshoofd Energietechnologie aan de hogeschool Odisee en een drijvende kracht achter internationale normontwikkeling rond lichte elektrische voertuigen. Vanuit die dubbele rol ziet hij een duidelijke link tussen onderwijs en normen. "Voor mij is normontwikkeling een dienstverlening aan de maatschappij," zegt hij. "En precies daarom hoort het thuis in het hoger onderwijs."
Als onderzoeker en docent vindt Bram dat normen veel meer aandacht verdienen binnen universiteiten en hogescholen. "In de academische wereld in België is normontwikkeling echt een uitdaging," vertelt hij. "Het is belangrijk dat ze betrokken zijn, maar ik denk dat ik een van de weinigen ben die er op die manier mee bezig is, en al zeker niet op dit niveau. Wat jammer is, want het past perfect binnen een van de kerntaken van de hogescholen."
“Eigenlijk hebben we 3 kerntaken. Dat is onderzoek, onderwijs en dienstverlening. Normontwikkeling is voor mij een vorm van dienstverlening aan de maatschappij," aldus Bram. "Normen hebben een maatschappelijk doel. Ook de onderzoeken die we doen, vertalen zich richting dienstverlening."
Als opleidingshoofd maakt hij er een punt van om elk jaar lessen te geven over normontwikkeling. "Ik vind het belangrijk dat mensen die hoger onderwijs doen goed weten hoe een norm tot stand komt, wat de waarde is van een norm, en wanneer die een wetgevend karakter kan hebben."
Dat is niet enkel relevant voor ingenieurs. "Iedereen die binnen zijn job te maken kan krijgen met regelgeving of technische vereisten, zou moeten begrijpen hoe normen werken," legt hij uit. "Ze vormen de basis voor regelgeving, maar ook voor marktoegang, productontwikkeling, veiligheid en duurzaamheid."
Toch is de realiteit dat normontwikkeling vaak ontbreekt in het curriculum. "De VLUHR (Vlaamse Universiteiten en Hogescholen Raad) kijkt er niet naar," zegt Bram. "Dat zie ik als een groot manco."
Ook binnen universiteiten worden professoren niet beoordeeld op hun bijdrage aan normontwikkeling. "Waar worden zij over geapprecieerd? Dat zijn publicaties, onderzoeksprojecten enzovoort. Normontwikkeling is dat niet."
Volgens Bram is dat een gemiste kans. "Normen zijn geen louter technische aangelegenheid. Ze hebben impact op de maatschappij. Door ze te integreren in het onderwijs, verhoog je het bewustzijn daarover."
De meerwaarde van academische betrokkenheid ziet hij ook in de commissies waarin hij actief is. "De academische blik is echt belangrijk. Ze kunnen een zekere objectiviteit brengen en het bredere plaatje bewaken."
Maar deelname is niet gratis. "Gelukkig kan ik mijn deelname financieren via de vzw LEVA-EU. Want normontwikkeling is duur: je moet betalen om deel te nemen, en daar komen nog reiskosten bij."
Die drempel maakt het moeilijk om onderwijsinstellingen warm te maken voor actieve deelname. "Van de universiteiten waarvan ik weet dat ze deelnemen aan normontwikkeling, doen ze dat meestal via budgetten van onderzoeksprojecten."
Toch blijft hij geloven in de rol van het hoger onderwijs. "Als we willen dat universiteiten deelnemen vanuit een maatschappelijk inzicht, dan is dat een mooie stap. Voor bedrijven is het vaak veel duidelijker wat de return on investment is. Voor hogescholen en universiteiten hangt het af van het geloof en de inzet van individuen."
Om normontwikkeling dichter bij het onderwijs te brengen, wijst Bram op het belang van toegankelijke informatie en tools. "Niet elke docent of student weet waar te beginnen. Daarom is het goed dat er initiatieven zijn zoals het NBN Edu-portaal."
Het NBN Edu-portaal biedt gratis toegang tot Belgische normen voor studenten en leerkrachten in het hoger onderwijs. Als docent is Bram heel blij met de gratis toegang tot het NBN Edu-portaal, waar meer dan 40.000 normen, steeds in de meest recente versie, beschikbaar zijn.
Naast het Edu-portaal zijn er gratis lesmaterialen, e-learnings en infosessies met praktijkvoorbeelden beschikbaar. Zo wordt het eenvoudiger om normen te integreren in opleidingen, projecten of onderzoekswerk.
"Als we willen dat studenten later bewuste keuzes maken over kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid, dan moeten ze vandaag al leren wat normen zijn en waarom ze ertoe doen," besluit Bram.
Wil je normen en normontwikkeling integreren in je opleiding?
Als leerkracht of docent sta je er niet alleen voor. NBN helpt jou dit cruciale onderwerp over te brengen aan je studenten.
NBN ondersteunt je met gratis infosessies van één uur, waarin we uitleggen wat normen zijn, waarom ze belangrijk zijn en hoe je ze gebruikt. Ook demonstreren we het Edu-portaal. Deze sessies zijn beschikbaar voor studenten én voor academici.
Daarnaast biedt NBN interactieve e-learnings voor het secundair en hoger onderwijs. Ze leggen op een toegankelijke manier uit wat normen zijn en bevatten tal van praktijkvoorbeelden. Er is geen voorkennis vereist.
