Waarom klimaatverandering plots een hot topic is in managementsysteemnormen
Laatst bijgewerkt:
4/12/2025
De toevoeging van een clausule rond klimaatverandering aan alle managementsysteemnormen werd op vrijdag 23 februari 2024 definitief goedgekeurd en gepubliceerd als Amendment 1:2024. De toevoeging is dan ook gratis beschikbaar voor alle managementsysteemnormen. Dat zijn normen die organisaties helpen hun processen te beheren of stroomlijnen - we denken daarbij aan de veelgebruikte normen ISO 9001, ISO 14001, ISO/IEC 27001 en ISO 45001.
Het International Accreditation Forum (IAF) heeft in een gezamenlijk communiqué met ISO laten weten dat de aanpassing wordt gezien als een verduidelijking van bestaande eisen, en dat er géén overgangstermijn is. Organisaties moeten de aanpassing dus in hun managementsysteem hebben verwerkt tegen de eerstvolgende audit.
Door deze toevoeging is duurzaamheid nu een wezenlijk onderdeel van elke managementsysteemnorm. Dat maakt dat elke organisatie even in de spiegel moet kijken. Toch kan het tot veel verwarring leiden, want wat wordt er nu exact verwacht? De toegevoegde clausule focust op de impact van klimaatverandering;
Clausule 4.1. Organisaties moeten een standpunt innemen op de vraag of klimaatverandering voor hen een relevante uitdaging vormt.
Clausule 4.2. Organisaties moeten erkennen dat bepaalde stakeholders eisen of verwachtingen kunnen hebben die klimaatgerelateerd zijn.
Het gaat hier in eerste instantie om een herinnering dat klimaatverandering een onderdeel is van hun context, zonder daar specifieke milieugerichte acties aan te koppelen. Volgens de norm komt het er dus op neer dat een organisatie moet aantonen dat klimaatverandering in acht werd genomen bij het plannen van het managementsysteem, zoals in clausule 6 van de verschillende normen is voorzien. Ook voor de tweede toevoeging gaat het erom dat -hoewel klimaatverandering mogelijks geen impact heeft op de organisatie-eigen context- het onderwerp wel een belangrijk element kan zijn voor leveranciers, klanten of andere stakeholders.
De clausule is vanaf nu beschikbaar, zodat alle nieuwe versies van MSS (Management Systems Standards) het onderdeel coveren. Het is aan organisaties om daar ook effectief mee aan de slag te gaan. Het is nu het ideale moment om even stil te staan bij de impact van klimaatverandering op jouw organisatie – en omgekeerd.
De auditor is verplicht te controleren of de organisatie de nieuwe clausules 4.1 en 4.2 heeft verwerkt.
De nieuwe eisen betekenen niet dat je automatisch een milieu- of klimaatbeheersysteem (ISO 14001) moet opzetten. Het gaat erom dat je bewust hebt nagedacht over de strategische impact van het klimaat op je organisatie en uw vermogen om de beoogde resultaten van uw managementsysteem te behalen.
Om te voldoen aan Amendment 1:2024 moet je het volgende in je managementsysteem kunnen aantonen:
Expliciete vermelding in de Contextanalyse (Clausule 4.1): Je moet in je gedocumenteerde contextanalyse (bijvoorbeeld in de PESTLE- of SWOT-analyse) expliciet aantonen dat je de risico’s en kansen van klimaatverandering hebt overwogen.
Risico’s: Denk aan de impact van extreme weersomstandigheden (op infrastructuur, toelevering, gezondheid van werknemers) of schaarste van natuurlijke hulpbronnen.
Argumentatie: Als u concludeert dat klimaatverandering voor uw specifieke organisatie niet relevant is, moet u dit helder en verdedigbaar documenteren voor de auditor. Een ongeargumenteerd "niet van toepassing" zal niet volstaan.
Belanghebbenden en hun eisen (Clausule 4.2): De auditor zal nagaan of je de eisen van jouw relevante belanghebbenden met betrekking tot het klimaat hebt geïdentificeerd. Dit omvat:
Klanten: Eisen klanten CO2-neutrale producten of transparantie over de voetafdruk in de keten?
Financiers: Koppelen banken of investeerders kredietvoorwaarden aan ESG- of klimaatdoelen?
Regelgeving: Hoe beïnvloedt de nieuwe (inter)nationale klimaatwetgeving uw compliance-verplichtingen?
Klimaatverandering is nu een strategische managementverantwoordelijkheid binnen alle ISO-normen. Het is de taak van de organisatie om te bepalen, te documenteren en aan te tonen dat dit cruciale onderwerp niet over het hoofd is gezien.
Om je denkproces alvast op weg te helpen, vind je de toevoeging in onze shop. Zo vind je er de addenda voor de meest populaire managementsysteemnormen ISO 9001, ISO 14001, ISO/IEC 27001 en ISO 45001.
