Zonder norm geen certificaat: waarom jij als kmo normen nodig hebt
Laatst bijgewerkt:
16/12/2025
Je klant vraagt een certificaat. Een fabrikant wil alleen met je samenwerken als je een bepaald schema volgt. Of je wil meedoen aan een aanbesteding waar ISO-certificatie verplicht is. Je voelt meteen: dit gaat tijd, geld en energie kosten. Certificering voelt snel als een noodzakelijk kwaad.
Maar achter elk certificaat schuilt iets heel concreets: minstens één norm.
Zonder norm is certificering onmogelijk. De norm is de meetlat, het certificaat is het bewijs dat je die meetlat haalt. En precies daar zit jouw hefboom als kmo.
Een norm is een set afspraken en eisen over hoe je werkt. Ze beschrijft:
• hoe je processen georganiseerd zijn,
• welke controles je doet,
• welke resultaten je minstens moet halen,
• hoe je voortdurend bijstuurt en verbetert.
Dat kan gaan over kwaliteit, informatiebeveiliging, milieu, continuïteit, bouw, beveiliging, noem maar op.
Certificering komt pas daarna. Een onafhankelijke certificatie-instelling komt kijken of je echt zo werkt als in de norm staat. Als dat zo is, krijg je een certificaat dat je kan tonen aan klanten, overheden, partners en bij aanbestedingen.
Je kan het zo zien:
de norm beschrijft wat ‘goed werken’ is, de certificering bewijst dat jij dat in de praktijk ook doet.
Dat is precies wat kmo’s als MCI, Cyberminute, Highrise Design, Comelit, FAYAT Bâtiment of de klanten van consultant Yana Toelen dagelijks ervaren: hun certificaat staat nooit op zichzelf, maar is altijd het gevolg van werken volgens concrete normen.
Op het eerste gezicht lijken normen extra papierwerk. Maar in de praktijk zorgen ze er net voor dat certificering haalbaarder en minder chaotisch wordt. Zeker als je geen aparte kwaliteits- of complianceafdeling hebt, zijn normen een soort samengevatte expertise waar je op kan steunen.
In je mailbox lees je dingen als ‘toon aan dat je een kwaliteitsbeleid hebt’, ‘bewijs dat je databeveiliging op orde is’, ‘zorg voor veilige installaties’. Belangrijk, maar vaag.
Een norm vertaalt dat in concrete eisen. Dat merkt ook Cyberminute, een cybersecuritybedrijf dat kmo’s begeleidt bij certificeringstrajecten rond onder andere informatiebeveiliging en continuïteit. Klanten komen vaak binnen met de vraag: "Onze grote opdrachtgever vraagt ISO-certificatie, kan je ons helpen?" Cyberminute vertrekt dan altijd vanuit de norm: wat staat er precies in, welke processen vraagt die, welke controles horen erbij? Pas als dat helder is, wordt duidelijk wat jij als kmo concreet moet doen.
Zonder norm werk je met losse flarden en interpretaties. Met de norm heb je één duidelijke tekst waar jij én de auditor zich op baseren.
Een auditor toetst niet aan zijn persoonlijke mening, maar aan de norm. Dat maakt het proces transparanter én minder afhankelijk van ‘wie er langskomt’.
Cyberminute ziet bij klanten een duidelijk verschil: bedrijven die de norm alleen ‘hebben’ op papier, beleven elke audit als iets spannends en onvoorspelbaars. Organisaties die hun processen bewust rond de norm hebben gebouwd, ervaren de audit eerder als een check: doen we wat we zelf beloofd hebben? De norm is dan geen extra last, maar de ruggengraat van hoe er gewerkt wordt.
Ook consultant Yana Toelen, die kmo’s begeleidt in het opzetten van systemen rond onder andere ISO 9001, ziet dat: zodra een bedrijf volgens een norm gaat werken, komen er duidelijke processen, rollen en afspraken. Verbeteringen gebeuren niet meer toevallig, maar planmatig. Dat is precies wat certificatie-instellingen willen zien: een systeem dat blijft werken, niet één sprintje vlak voor de audit.
Als kmo heb je zelden een grote kwaliteitsafdeling of juridische cel. Normen helpen je om op hetzelfde niveau te spelen als grotere bedrijven.
MCI, een internationaal eventbureau, is daar een mooi voorbeeld van. Zij kozen onder meer voor ISO 9001 en een milieukader omdat internationale klanten en aanbestedingen dat vroegen. Maar door hun werking echt op die normen af te stemmen, werd er intern veel duidelijker: processen werden scherper, klachten en feedback werden beter opgevolgd, teams wisten beter wie waarvoor verantwoordelijk was. Hun certificaten zijn vandaag een sterk signaal naar grote opdrachtgevers: MCI werkt volgens dezelfde kwaliteits- en milieuregels als de grote spelers in hun sector.
Normen fungeren hier als een soort gemeenschappelijke taal: een klant in het buitenland hoeft jouw interne processen niet van nul te leren kennen. Het feit dat je volgens een bekende norm werkt, zegt al heel veel.
In sectoren als bouw en maritieme engineering is dat nog duidelijker. Highrise Design, het bureau van Albert Hogewoning, ontwerpt aluminiumconstructies voor onder andere gebouwen en schepen. Daar spelen Eurocodes en andere normen een cruciale rol.
De wet legt in grote lijnen vast wat verplicht is – bijvoorbeeld dat een constructie veilig moet zijn. Maar de norm vertaalt dat naar concrete rekenregels en eisen: welk draagvermogen, welke krachten je moet rekenen, welke veiligheidsmarges gelden. Albert Hogewoning wijst erop dat je zonder die normen al snel in een grijze zone belandt. Dan begin je bij elke berekening opnieuw te discussiëren over de uitgangspunten. Met normen hebben ingenieurs, controleorganen en verzekeraars één gemeenschappelijk referentiepunt. Dat maakt ook keuringen en certificering voorspelbaarder.
Een gelijkaardig verhaal vertelt Philippe Couloumies van FAYAT Bâtiment. Hij ziet regelgeving als het ‘wat’ – bijvoorbeeld: een lift moet toegankelijk zijn, een balustrade moet beschermen tegen vallen – en normen als het ‘hoe’: de concrete afmetingen, sterktes en voorwaarden. Zonder die normen blijft de wet vaag. Met normen weet iedereen wanneer iets in orde is. Voor een kmo in de bouw betekent dat: minder discussie, meer duidelijkheid bij controle, keuring en eventuele certificeringstrajecten.
In de beveiligings- en branddetectiesector zijn normen soms letterlijk de scheidslijn tussen een correcte en een afgekeurde oplossing. Quentin Vanhumbeck van Comelit adviseert klanten over onder andere branddetectie- en beveiligingssystemen. Hij ziet dagelijks hoe product- en installatienormen bepalen of een offerte voldoet aan het lastenboek van een architect, studiebureau of eindklant.
Volg je de juiste norm, dan sta je sterk bij oplevering, keuring en eventuele audits. Mis je de norm of werk je op gevoel, dan loop je vast op het einde van het traject. Dat geldt ook voor kmo’s die als installateur, onderaannemer of leverancier meedraaien in grotere projecten: normen zijn het bewijs dat je de technische spelregels volgt, certificering is daar vaak een formele bevestiging bovenop.
Moet je als kmo dan meteen in alle mogelijke normen duiken? Zeker niet. Maar als certificering belangrijk of verplicht is, is het slim om vanuit de norm te vertrekken in plaats van vanuit de audit.
Een praktisch stappenplan:
1. Vertrek van de vraag: welk certificaat heb je nodig en waarom?
Komt de vraag van een grote klant, een aanbesteding, een fabrikant of de overheid? Schrijf concreet op welk certificaat verwacht wordt (bv. ISO 9001, een schema rond informatiebeveiliging, een sectorlabel…).
2. Zoek de norm(en) achter dat certificaat.
Achter elk certificaat zit minimaal één norm. Dat is de tekst waar de auditor zijn checklist op baseert. Zonder die norm werk je in het duister. Met de norm weet je precies wat de spelregels zijn.
3. Baken de scope af in je bedrijf.
Gaat het certificaat over je volledige organisatie, of alleen over bepaalde vestigingen, producten of diensten? Hoe duidelijker je scope, hoe haalbaarder het traject. Veel kmo’s kiezen er bewust voor om klein te starten.
4. Maak een eerste gap-analyse.
Vergelijk wat je vandaag doet met wat de norm vraagt. Waar doe je het al goed? Waar ontbreken nog procedures, registraties of controles? Je hoeft niet alles tegelijk op te lossen, maar je weet wél waar de grootste gaten zitten.
5. Werk stapsgewijs toe naar certificering.
Breng processen in kaart, leg verantwoordelijkheden vast, zorg voor opleiding, meet wat belangrijk is, volg klachten en incidenten op, voer interne audits uit. Doe dat pragmatisch zonder dat je bedrijf stilvalt. Pas wanneer dat systeem draait, heeft een externe audit echt zin.
Zo wordt certificering geen sprong in het duister, maar het logische eindpunt van een traject dat je zelf beheerst.
Normen zijn verspreid over verschillende domeinen en uitgevers. Ze worden ook regelmatig herzien. Voor kmo’s zoals Comelit blijkt het in de praktijk een uitdaging om:
• zeker te zijn dat ze altijd met de juiste, meest recente norm werken,
• het overzicht te bewaren als er meerdere normen tegelijk van toepassing zijn,
• de kost en het beheer van normen onder controle te houden.
Daarom is het handig om een vaste partner te hebben die je ondersteunt bij het aankopen en centraal beheren van die normen, en je op weg helpt bij vragen over versies, updates en reeksen normen.
Zo maak je van normen geen losse documenten in verschillende mappen, maar een werkbaar kompas voor je organisatie. Certificering blijft belangrijk – omdat klanten, overheden en aanbestedingen het vragen – maar voelt niet langer als een losstaand project. Je bouwt stap voor stap aan een manier van werken die klopt met de norm, en het certificaat volgt daar vanzelf uit.
Normen versterken en ondersteunen kmo’s, en leveren je onderneming heel wat concurrentievoordelen op.
