Normontwikkeling: waarom jouw expertise het verschil maakt

Normen zijn overal. Ze bepalen hoe veilig onze liften zijn, hoe duidelijk onze medische labels, hoe duurzaam onze bouwmaterialen. Maar die normen ontstaan niet zomaar. Ze worden ontwikkeld door experten die vrijwillig hun kennis delen om oplossingen te creëren voor complexe maatschappelijke uitdagingen.

Wie zijn die experten? En hoe werkt normontwikkeling in de praktijk? Op de NBN-website ontdek je het proces in detail. In dit artikel geven we je een helder overzicht én illustreren we het verhaal met praktijkvoorbeelden van drie experten.

Wat is normontwikkeling precies?

Normontwikkeling is een transparant en gestructureerd proces waarbij een diverse groep belanghebbenden — bedrijven, onderzoekers, overheden, consumentenorganisaties — samen een norm uitwerkt. Ze doen dit in nationale normcommissies, onder begeleiding van NBN en/of de Sectorale Operatoren in België. 

Het doel? Een gedragen document dat best practices vastlegt en de kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid van producten of processen verbetert. Elke stem telt, en consensus is de sleutel.

Waarom deelnemen?

Voor bedrijven en organisaties is deelname aan normontwikkeling strategisch slim. Je krijgt vroegtijdig toegang tot nieuwe technische inzichten, oefent invloed uit op de inhoud van normen én bouwt een waardevol netwerk op.

Voor Vera De Glas, R&D-ingenieur bij Sioen, is dat evident:

“Door actief deel te nemen, kunnen we mee vormgeven aan de normen waar we later aan moeten voldoen.”

Ook academici spelen een steeds belangrijkere rol. Bram Rotthier, docent aan Odisee en expert in micromobiliteit, vindt normontwikkeling essentieel in zijn werk:

“Het gaat om maatschappelijke relevantie. Je hebt als onderzoeker echt een stem aan tafel.”

Hoe verloopt het proces?

Een norm wordt ontwikkeld in een technische commissie. Die kan nationaal zijn (via NBN), maar ook op Europees (CEN/CENELEC) of internationaal niveau (ISO/IEC). Belgische experten kunnen bij NBN en/of via een van de Sectorale Operatoren inschrijven om aan zo’n normcommissie deel te nemen.

De ontwikkeling van een norm verloopt in vier fasen:

1. Normvoorstel
        Alles begint met een voorstel, bijvoorbeeld om een nieuwe norm te maken of een bestaande te herzien. Dat voorstel kan van overal komen: vanuit bedrijven, sectororganisaties, overheden, ngo’s of consumentenorganisaties. NBN dient het normvoorstel vervolgens in bij CEN of ISO.
2. Normontwerp
       Na goedkeuring van het voorstel gaat een normcommissie aan de slag met het ontwerp. Internationale en/of Europese experten uit het vakgebied komen samen in een werkgroep van de normcommissie, daarin wordt de norm geschreven. Ook Belgische experten kunnen hier vanuit de nationale commissies aan deelnemen.
3. Openbaar onderzoek (bij CEN)
       Het ontwerp wordt vervolgens publiek gemaakt. Iedereen kan opmerkingen geven: bedrijven, burgers, stakeholders. De nationale en Europese commissie bekijkt elke reactie en past het ontwerp aan waar nodig.
4. Publicatie
       Na definitieve goedkeuring wordt de norm gepubliceerd. Je vindt ze terug op het normenportaal van NBN.

Constant Kohler, verantwoordelijk voor cybersecurity-normen bij Siemens, geeft meer uitleg:

“Een norm ontwikkelen duurt gemiddeld twee à drie jaar. Je overlegt met experten uit heel Europa of zelfs de hele wereld.”

Welke impact kan jij hebben?

Normen bepalen in belangrijke mate hoe eenmarkt werkt. Door actief deel te nemen kun je:

• je sector of organisatie voorbereiden op nieuwe eisen,
• bijdragen aan oplossingen voor complexe uitdagingen (zoals digitale veiligheid, duurzaamheid, of arbeidsveiligheid),
• én bruggen bouwen tussen theorie en praktijk.

Vera De Glas: “Zonder normen kunnen wij als fabrikant niet aantonen dat onze beschermkledij voldoet aan de vereiste kwaliteit.”

Constant Kohler benadrukt de invloed op beleid en innovatie: “Je werkt mee aan de fundamenten van betrouwbare en veilige technologie.”

Wat krijg je ervoor terug?

Hoewel deelname vrijwillig is, levert het veel op:

• Kennis: je blijft op de hoogte van de nieuwste technologische ontwikkelingen.
• Netwerk: je leert andere top experten kennen uit binnen- en buitenland.
• Zichtbaarheid: je organisatie toont betrokkenheid en expertise.
• Maatschappelijke meerwaarde: je helpt normen ontwikkelen die écht het verschil maken voor mensen.

Bram Rotthier: “Je weet dat je werk een impact heeft, ook op internationaal niveau.”

Is normontwikkeling iets voor jou?

Of je nu werkt in de industrie, aan een hogeschool of universiteit, bij de overheid, in een kmo of in een ngo: jouw expertise kan cruciaal zijn in een normcommissie. Het proces is transparant en begeleid, je krijgt toegang tot alle documentatie, en NBN staat klaar om je te ondersteunen.

‍

‍